Ruiterstraat
portret van een straat

Voordeuren van de Ruiterstraat

Een voordeur vormt de afscheiding tussen de woning en de straat, tussen privé en de openbare ruimte. De voordeur van een huis is het visitekaartje van de bewoner van het pand. Het is het eerste wat wordt gezien als iemand op bezoek komt. De uitstraling van de entree zegt iets over de bewoners van het huis. Een entree kan deftig zijn en welvaart uitstralen en een sjofele voordeur schept een indruk van armoede. Ook de staat van onderhoud bepaalt mede het beeld dat men van de bewoners krijgt. Een entree kan koel en afwijzend zijn maar ook een duidelijk welkom uitstralen.

 

voordeur ruitstraat 10

Voordeur in de Ruiterstraat. Beckering Vinckers 1944 (Tekening Wink)

 

Achter de voordeur/entree ligt meestal een hal of gang van waaruit de verschillende vertrekken bereikbaar zijn. De achterdeur heeft een andere functie. Deze deur geeft toegang tot de keuken, bijkeuken of een schuurtje. De achterdeur zit, zoals het woord aangeeft, meestal aan de achterkant of zijkant van het huis. Deze deur heeft een minder representatieve functie. In de dorpen van de Bommelerwaard (ook in delen van de stad Zaltbommel) is de achterdeur in het algemeen de hoofdingang. Deze deur is meestal niet op slot en er zit geen bel. Meestal loopt men gewoon naar binnen na ‘volluk’ geroepen te hebben. Vaak wordt de voordeur nauwelijks gebruikt of kan in het geheel niet open. In de Ruiterstraat is de achterdeur als ingang veel minder gebruikelijk omdat de achterkant van het huis niet of moeilijk bereikbaar is vanwege de aaneengesloten bebouwing en ommuurde achtertuinen. In de Ruiterstraat gaan we door de voordeur naar binnen.
Elke stijlperiode in de bouwkunst gaf de entree een ander aanzien. Bij de Romaanse stijl paste een heel andere voordeur dan bij de Barok. Aan de hand van een aantal kenmerken kan men de stijl en de leeftijd van de deur herkennen: de indeling van de deur, de hoeveelheid panelen, het profiel van de deur, het kozijn, de houtsoort en het hang en sluitwerk.

 

1 deurstijl voordeuren

1 deurstijl, 2 regel, 3 dorpel, 4 bossing, 5 kussen, 6 paneel, 7 profiel, 8 gesloten pengatverbinding

 

Hierna volgen de voordeuren van de 25 zelfstandig bewoonde panden in de Ruiterstraat. Een opvallend aantal bewoners in de Ruiterstraat beschikt over twee aaneengesloten huizen (nummer 2-4, nummer 3-5, nummer 15-17, nummer 19-21, nummer 23-25). Nummer 8 en nummer 31 heeft één eigenaar. De Ruiterstraat heeft slechts vijf vanaf de straat zichtbare garages/garagedeuren. Drie panden hebben opritten naast hun huis waar auto’s geparkeerd kunnen worden, twee daarvan hebben poorten.

 

 

 voordeur hoekhuis ruiterstraat boschstraat  overzicht voordeur hoek ruiterstraat boschstraat

Hoekhuis Ruiterstraat-Boschstraat. Hoewel deze deur aan de Ruiterstraatzijde de allure heeft van een voordeur is het een achterdeur/zijdeur. De officiële voordeur van dit hoekhuis zit aan de Boschstraatzijde. Dit huis was lange tijd in twee woningen verdeeld. Vanaf 2002 is het huis niet meer gesplitst en woont er één familie. Zoals het een achterdeur betaamt is er geen bel. De deur is in 2003 aangebracht. Voor die tijd was er op deze plaats geen deur. De deur is afkomstig van sloopbedrijf  ‘Het Achterhuis’ in Udenhout. Het is waarschijnlijk een eikenhouten deur uit eind 19e eeuw. Het bovenste deel heeft een in tweeën gedeeld ijzerwerk waarachter glas. De officiële voordeur aan de Boschstraat, dat is de middelste deur, is ook afkomstig van een sloopbedrijf (Medusa) uit Heyst op den Berg (België). Dit is een vuren deur van omstreeks 1880. De deur links aan de Boschstraatzijde is in 2003 nieuw gemaakt, het is een kopie van de deur rechts.

 

 

 voordeur ruiterstraat 1  overzicht deur ruiterstraat 1

Ruiterstraat 1. Atelier La Grange was tot 2017 het enige winkeltje in de straat. Thans is de winkel gevestigd op de hoek van de Ruiterstraat en de Kerkstraat. De huidige entree van Ruiterstraat 1 bestaat uit twee deuren die naar buiten open gaan. De bovenhelft van de deuren bestaat uit glas. De deuren en de raampjes ernaast, inclusief kozijnen zijn in 2003 gemaakt voor de eerste etage van dit huis. Er was door de eigenaar op de eerste etage een balkonnetje met openslaande deuren gepland. De gemeente gaf hiervoor geen toestemming waarna het geheel op de begane grond werd geplaatst.

 

 

 voordeur ruiterstraat 1a  overzicht voordeur ruiterstraat 1

Ruiterstraat 1. Deze deur geeft toegang tot het appartement boven het kunstwinkeltje ‘Atelier La Grange’. Het is een deur met een bovenlicht. Bovenste deel van de deur wordt gevormd door een negental raampjes met matglas. De deur heeft een aluminium beslag en een elektrische bel.

 

 

 deur naast de garage  overzicht deur van boschstraat 51

Tussen Ruiterstraat 1 en Ruiterstraat 3. Deur links van de garagedeuren, behorend bij de garage. De garage is eigendom van de bewoners van het hoekhuis. Voorheen behorend bij de bewoners van het linker deel van het hoekhuis (Boschstraat 51). Het is een opgeklampte deur met een oude ijzeren brievenbus.

 

 

 garagedeur van huis boschstraat 51  overzicht garagedeur boschstraat 51

Tussen Ruiterstraat 1 en Ruiterstraat 3. Deze garage hoorde tot 2002 bij het linker deel van Boschstraat 51. Dit huis op de hoek van Ruiterstraat en Boschstraat was lange tijd gesplitst in twee woningen. Degene die links woonde was altijd de eigenaar van de garage in de Ruiterstraat. De garage was via een binnentuin direct bereikbaar vanuit het huis van Boschstraat 51. Vroeger was de garage een paardenstal waar Dorus de Zoete zijn paard had staan. Ook deze deuren zijn opgeklampte deuren. Bovenin elke deur is een raam aanwezig.

 

 

 deur ruiterstraat 4  overzicht deur ruiterstraat 4

Ruiterstraat 2-4. Voor 1960 bestond deze deur niet. Er zat een raam op deze plaats (zie Bouwgeschiedenis Ruiterstraat 2-4) en direct links van deze deur was de bedrijfsdeur van de slagerij en daar weer links van de deur die via een trap toegang gaf tot het appartement boven de slagerij (Ruiterstraat 4). De bedrijfsdeur en de deur naar boven zijn verdwenen. Daar zitten nu twee ramen en het appartement boven is in 1975 bij Ruiterstraat 2 getrokken. De huidige deur heeft een zestiger jaren stijl, heeft een aluminium beslag en een elektrische bel.

 

 

 overzicht garagedeur ruiterstraat 2-4  garagedeur ruiterstraat 2-4

Ruiterstraat 2-4. Garagedeur van kunststof, op afstand bedienbaar en naar boven opengaand. De deur is aangebracht bij de laatste verbouwing (2012). Voor die tijd was dit een gesloten muur. Zie Bouwgeschiedenis Ruiterstraat 2-4.

 

 

 voordeur ruiterstraat 3-5 overzicht deur ruiterstraat 3-5

Ruiterstraat 3-5. Deze voordeur hoorde oorspronkelijk bij Ruiterstraat 3. Na de samenvoeging van de panden is deze deur niet meer in gebruik. Aan de binnenkant is een kast tegen de deur geplaatst waardoor ook de toegangsfunctie verloren is gegaan. De huidige voordeur van beide panden staat hieronder. De hier afgebeelde deur is een hardhouten deur met twee langwerpige raampjes van matglas. Er is een koperen beslag, de brievenbus is vergrendeld en er is geen bel.

 

 

 voordeur ruiterstraat 5 overzicht deur ruiterstraat 5

Ruiterstraat 3-5. Dit huis is samengesteld uit twee panden. Het huis heeft dan ook twee voordeuren. De hier afgebeelde deur is de voordeur die in functie is als toegang tot het huis. Dit was de voordeur van nummer 5. De voordeur van nummer 3 staat hierboven. De hier afgebeelde deur is een hardhouten deur met twee langwerpige raampjes van matglas. Er is een koperen beslag en er is een elektrische  bel.

 

 

 voordeur ruiterstraat 6 overzicht deur ruiterstraat 6

Ruiterstraat 6. Deze voordeur is ook al te zien voor de verbouwing van 1968. Dat betekent vrijwel zeker dat deze deur al van voor 1926 de entree vormt van dit pand (de familie Wagemans woonde van 1926 tot 1967 in het pand). Het bovendeel van de deur heeft een, in tweeën verdeeld, gietijzeren rooster met glas er achter. De deur heeft een koperen beslag en een trekbel. De brievenbus is van hardsteen en zit in de muur rechts naast de deur.

 

 

 voordeur ruiterstraat 7 overzicht deur ruiterstraat 7

Ruiterstraat 7. Rode voordeur met klein dubbel ruitje op ooghoogte. De deur heeft een koperen beslag en een trekbel.

 

 

 voordeur ruiterstraat 8 overzicht deur ruiterstraat 8

Ruiterstraat 8. Deze deur is sinds 2008 de entree van een modern woonhuis. Teruggaand in de tijd gaf de deur toegang tot: een crèche, een klooster, een schuur, een koetshuis en vrijwel zeker een brouwerij. Thans is dit de voordeur van het woonhuis. Voor 2008 was het eerder een ‘zij-ingang’ en functioneerde de grote staldeuren aan de achterkant als belangrijkste entree. De staldeuren waren te bereiken via onderstaande poort. De hier afgebeelde voordeur is een opgeklampte deur met koperen beslag en een trekbel. De brievenbus is een opening in de muur links van de deur.

 

 

 garagedeur ruiterstraat 8 overzicht-garagedeur-ruiterstraat-8_a

Ruiterstraat 8. Poort naar de oprit. In de poort zit een deur die dienst doet voor kleingebruik. De oorspronkelijke poort is onder andere te zien bij Ontstaansgeschiedenis Ruiterstraat 8 De poort heeft een koperen beslag.

 

 

 voordeur ruiterstraat 9 overzicht deur ruiterstraat 9

Ruiterstraat 9. De blauwe kleur is van 2015. Daarvoor was de deur monumentengroen. De deur in deze vorm zat er al in de tijd dat de familie Kraker in dit huis woonde. De verschillende generaties Kraker hebben meer dan honderd jaar in het huis gewoond. De deur is waarschijnlijk van teakhout. Er zijn meerdere van dit soort voordeuren in Zaltbommel. Er is een aluminium beslag en een elektrische bel.

 

 

 voordeur ruiterstraat 10 overzicht deur ruiterstraat 10

Ruiterstraat 10. Ongetwijfeld de mooiste deur uit de straat. Het is een dubbele deur, vervaardigd in Lodewijk de vijftiende stijl. Hang- en sluitwerk is in originele staat. De deurknop is van 1985 en het spiekoog is aangebracht in de tijd dat het pand in dienst was als Franciscanesser klooster. Het pand was in die tijd opvanghuis voor ongehuwde moeders. Met het spiekoog konden de nonnen boze partners en vaders buiten de deur houden. Er is een trekbel links naast de deur en een kleine gietijzeren brievenbus in rechterdeur. De twee lantaarns in de omlijsting zijn omstreeks 1990 aangebracht.

 

 

 voordeur ruiterstraat 11 overzicht voordeur ruiterstraat 11

Ruiterstraat 11. Dit is een voorbeeld van een deur uit de jaren zeventig. Het onderste deel van de deur kan los van het bovendeel scharnieren. De deur is gemaakt door Jan van Wordragen. Jan was timmerman en woonde van 1971 tot 1979 met zijn gezin in dit pand. Voor afbeeldingen van de deur voor 1971 zie familie Groeneveld. Er is een koperen beslag en in de deurstijl zit een trekbel.

 

 

 voordeur ruiterstraat 12 overzicht deur ruiterstraat 12

Ruiterstraat 12. Prachtige deur waarop oorspronkelijk op ooghoogte een gietijzeren versiering aanwezig was in de vorm van een tros druiven.  Deze versiering is in 2002 van de deur gestolen. De deur dateert waarschijnlijk uit eind 19e eeuw.

 

 

 toegangspoort-ruiterstraat-12_a overzicht-toegangspoort-ruiterstraat-12_a

Ruiterstraat 12. Toegangspoort tot de oprit van dit pand. De poort kan op afstand worden geopend en gesloten. De deur is gemaakt van vuren hout op staal. De oorspronkelijke poort is onder andere zichtbaar bij Tuin Ruiterstraat 16 (vierde foto).

 

 

 voordeur ruiterstraat 13 overzicht voordeur ruiterstraat 11

Ruiterstraat 13. Dit is een voordeur in zijn meest eenvoudige vorm. Er zijn geen profielen of panelen, alleen de moderne brievenbus onderbreekt het platte materiaal waarmee de deur is uitgevoerd.  Mogelijk zit er onder deze platte laag een paneeldeur. Soms werd deze keus gemaakt om extra schilderwerk te voorkomen. Onderaan de deur zit een schuin aflopende balk op de deur om te voorkomen dat het regenwater naar binnen loopt. Deze toevoeging is aangebracht omstreeks 1990 door Peter van der Paauw. Terugkijkend in de tijd zit de deur er waarschijnlijk al van voor de oorlog. Er is een trekbel en een koperen beslag.

 

 

 voordeur ruiterstraat 14 overzicht deur ruiterstraat 14

Ruiterstraat 14. De deur is identiek aan de deur van nummer 16. Het is een paneeldeur met koperen beslag en een trekbel. De brievenbus van hardsteen is rechts naast de deur in de muur geplaatst. Beide deuren zijn van betrekkelijk recente datum, waarschijnlijk van vlak na de oorlog. Op foto’s van het huis in 1944 en daarvoor zijn duidelijk andere deuren zichtbaar. Zie Bouwgeschiedenis Ruiterstraat 14. Dit huis is samen met nummer 16 eeuwenlang door één eigenaar bewoond geweest. Er was toen voor beide panden één brede entree. Een reconstructie van het huis in 1630 ziet u hieronder. Er zijn aanwijzingen dat deze ingang nog langer terug zo breed was dat men er met paard en wagen doorheen kon om zo het gebied achter de huizen te bereiken. Er is koperen beslag en een trekbel.

 

voordeur entre in 1630

Aan de hand van deze reconstructie wordt duidelijk hoe de entree er in 1630 heeft uitgezien (S. Tasseron, L. Kortmann, M. Doeser. TU Delft Ruiterstraat 14 en 16. Delft 2004.).

 

 

 voordeur ruiterstraat 15-17  overzicht deur ruiterstraat 15-17

Ruiterstraat 15-17. Dubbele deur van een woonhuis. Voor 1988 was de begane grond een bedrijfsruimte van respectievelijk een orgelbouwer (1978 tot 1988), een boekbinderij (1924 tot 1978) en een Joodse slagerij (voor 1924). De koeienkoppen op de deuren zouden met deze laatste bestemming verband houden. De deur heeft een aluminium beslag en een elektrische bel. Vroeger was er een aparte ingang voor Ruiterstraat 15 via het gangetje direct links van het huis. Via de deur in het gangetje kwam men op de eerste etage.

 

 

 voordeur ruiterstraat 16  overzicht deur ruiterstraat 14

Ruiterstraat 16. De deur is identiek aan de deur van nummer 14. Het is een paneeldeur met koperen beslag en een trekbel. Beide deuren zijn van betrekkelijk recente datum, waarschijnlijk van vlak na de oorlog. Op foto’s van het huis in 1944 en daarvoor zijn duidelijk andere deuren zichtbaar. Zie Bouwgeschiedenis Ruiterstraat 16. Dit huis is samen met nummer 14 eeuwenlang door één eigenaar bewoond geweest. Er was toen voor beide panden één brede entree. Een reconstructie van het huis in 1630 ziet u hierboven. Er zijn aanwijzingen dat deze ingang nog langer terug in de tijd zo breed was dat men er met paard en wagen doorheen kon om zo het gebied achter de huizen te bereiken. Er is een trekbel. De oorspronkelijke trekbel (de bel zelf) is in het bezit van de familie De Gans.

 

 

 voordeur ruiterstraat 18  overzicht deur ruiterstraat 18

Ruiterstraat 18. Deze deur is in gebruik genomen na de restauratie van het pand door Vereniging Hendrick de Keyser in 1962. Voor die tijd zaten er twee deuren, één op de huidige plaats en één op de plaats van het raam direct links van de huidige deur. De linker deur was de ingang van een kruidenierswinkeltje en een woongedeelte daarboven. Rechts was de ingang van een woonhuis. Voor afbeeldingen van de deuren voor 1962 zie Bouwgeschiedenis Ruiterstraat 18.

 

 

 voordeur ruiterstraat 19  overzicht deur ruiterstraat 19

Ruiterstraat 19. Dit is een merbau deur in 2015 aangebracht door timmerman Henri van der Meijden. Het is een deur van elders. De deur heeft een gietijzeren sierwerk met daar achter een raampje. Er is een koperen beslag en een elektrische bel. De ingang is niet in functie. De panden van nummer 19 en 21 worden door één eigenaar bewoond. De ingang van nummer 21 is de voordeur voor beide panden. Voor afbeeldingen van vroegere deuren zie onder Fotoboek, Oude foto’s. Er is een koperen beslag en in de deurstijl is een elektrische bel.

 

 

 voordeur ruiterstraat 20  overzicht deur ruiterstraat 20

Ruiterstraat 20. Deze deur is de voordeur sinds de verbouwing van 1956. Voor die tijd was er een dubbele deur zoals te zien is onder Bouwgeschiedenis Ruiterstraat 20. Er zat een klopper in de vorm van een metalen handje. Deze is in 2016 verwijderd. Er is koperen beslag en een elektrische bel.

 

 

 poort ruiterstraat 20  overzicht poort ruiterstraat 20

Ruiterstraat 20. Poort behorend bij Ruiterstraat 20. In de poort zit een deur die toegang geeft tot de tuin van nummer 20. Deze deur fungeert als achterdeur. Het is het enige pand in de straat waar de achterdeur in beeld is als entree voor de bezoeker. Het is een opgeklampte poort en deur. Er is een aluminium beslag.

 

 

 voordeur ruiterstraat 21  overzicht voordeur ruiterstraat 21

Ruiterstraat 21. Deze voordeur is in functie sinds 1968. Wim van Est, zelf aannemer, werd toen de eigenaar van het pand dat tot dan toe steeds door twee gezinnen was bewoond. Van Est legde een nieuwe vloer in het huis, verhoogde de raamkozijnen en koos een nieuwe voordeur. Dit was een reeds bestaande deur, afkomstig uit een woonhuis in Waardenburg. Het is een grenen deur met aan de bovenkant een ijzeren sierwerk in twee delen met daar achter twee glazen raampjes. Er is een koperen beslag en een elektrische bel.

 

 

 voordeur ruiterstraat 23-25  overzicht deur ruiterstraat 23-25

Ruiterstraat 23-25. De voordeur fungeert zowel als ingang voor het woonhuis als voor de balletschool. Dit is een voordeur uit de jaren zestig. Voor die tijd zat er een voordeur met aan de bovenzijde opengewerkt ijzerwerk met daarachter waarschijnlijk glas. Deze deur hoorde vroeger  bij nummer 23, het kleine huisje Ruiterstraat 25 had ook een voordeur. De sporen van de deuropening zijn nog zichtbaar in het metselwerk (zie Stoepen, nummer 25). Deze laatste deur is onder andere te zien bij familiegeschiedenis van Jan van den Heuvel.

 

 

 voordeur ruiterstraat 27  overzicht voordeur ruiterstraat 27

Ruiterstraat 27. Dit is een voordeur uit de jaren zestig. De deur is aangebracht door aannemer Hendrikus van der Meijden die toen eigenaar was van het pand. De huizen van Steenweg 26 tot en met 42 hebben dezelfde voordeuren. Ook dat waren huizen van Van der Meijden. Waarschijnlijk is het een partij deuren die is aangekocht bij trappen- en deurenfabriek Van Bruchem in Zaltbommel. De deur is waarschijnlijk gemaakt van teakhout. Er is een aluminium beslag en een elektrische bel.

 

 

 voordeur ruiterstraat 29  overzicht voordeur ruiterstraat 29

Ruiterstraat 29. Deze voordeur was er niet in 1966. Zie Ontstaansgeschiedenis Ruiterstraat 29. Wanneer de oorspronkelijke deur vervangen is door het huidige exemplaar is niet bekend.  Er is een gemengd koperen/aluminium beslag en een  trekbel.

 

 

 voordeur ruiterstraat 31  overzicht voordeur ruiterstraat 31

Ruiterstraat 31. Deze voordeur is aangebracht tijdens de grote verbouwing van 2012. De verbouwing is uitgevoerd door de firma Goesten uit Kerkdriel. Voor die tijd zat er een deur met gedeeltelijk glaswerk. Zie Bouwgeschiedenis Ruiterstraat 31. De huidige deur is een opgeklampte deur met een koperen beslag en een elektrische bel.

 

 

 garagedeur ruiterstraat 31  overzicht garagedeur ruiterstraat31

Ruiterstraat 31. Deze garagedeur van staal gaat naar boven toe open en is op afstand bedienbaar. De deur is aangebracht bij de laatste grote verbouwing (2012). Voor afbeeldingen van voor die tijd zie onder andere Ontstaansgeschiedenis Ruiterstraat 31.

 

 

 garagedeur ruiterstraat 33  overzicht garagedeur ruiterstraat 33

Ruiterstraat 33. Voormalig woonhuis, thans een dubbele garage met stalen deuren die handmatig naar boven kunnen worden geopend. De eigenaar (Henk Maas) woont in de Koningstraat. Voor de oorlog was dit een woonhuis met twee ramen (met luiken) en een deur.

 

 

 voordeur ruiterstraat 35  overzicht voordeur ruiterstraat 35

Ruiterstraat 35. Tot 1976 stond hier een schuur en daarvoor waarschijnlijk een woonhuis. Zie Bouwgeschiedenis Ruiterstraat 37. Thans is er alleen een poort die toegang geeft tot de tuin van Kerkstraat 24.

 

 

voordeur ruiterstraat 37 overzicht voordeur ruiterstraat 37

Ruiterstraat 37. Deze voordeur is vrij recentelijk aangebracht door de huidige eigenaar van de woning. De eigenaar woont in hetzelfde pand maar heeft zijn voordeur in Kerkstraat 24. Het is waarschijnlijk een tweede hands deur. De eerdere voordeur is terug te zien onder Ontstaansgeschiedenis Ruiterstraat 37. Er is een aluminium beslag en een elektrische bel.

 

 

garagedeur hoekhuis de Trippen overzicht garagedeur de trippen

Hoek Ruiterstraat-Kerkstraat Zuid. Dit is de garage hoekhuis ‘De Trippen’. Dit is thans de enige deur van dit pand die uitkomt op de Ruiterstraat. Vroeger was er geen garagedeur op deze plaats. De garagedeur zat verderop richting Kerkstraat. De toenmalige garagedeur kwam uit in de huidige woonkamer. Zie voor afbeeldingen onder andere Bouwgeschiedenis Hoek Ruiterstraat-Kerkstraat Zuid. De deur kan naar boven toe worden opgeklapt. Er is een aluminium beslag.

 

 

Bronnen
Fotografie Rob Schröder. Zomer 2014 – najaar 2015
De technische beschrijving van de deuren is tot stand gekomen in samenspraak met aannemer Henri van der Meijden uit Zaltbommel. Zomer 2016
M.W. Enderman en drs. B. Olde Meierink. Bouwhistorische opname en waardestelling van Ruiterstraat 14. Bureau voor Bouwhistorie en Architectuurgeschiedenis. Utrecht 2008.
S. Tasseron, L. Kortmann, M. Doeser. TU Delft Ruiterstraat 14 en 16. Delft 2004.

 

 

Juni 2018