De boom en het groen in de straat

De boom

Weliswaar niet aan de poort of aan de ingang maar juist in het midden van de straat staat een reusachtige boom die als een poortwachter de wacht houdt. In de zomer kleuren zijn bladeren de ruimte zo groen dat de straat oogt als een statige Parklaan.

 

 

Vroeg in de herfst krijgt de boom een bruine tint, de bladeren vallen af en de straat wordt bedekt met een goudbruin tapijt.
In de winter waakt de imposante stam met zijn robuuste wijd uitwaaierende takken die aan de uiteinden iets naar boven reiken over de mooie panden links en rechts.

 

 

In het voorjaar worden de donkere kleverige knoppen fraaie witte pluimen, vanwege de prachtige bloeiwijze vaak ‘kaarsen’ genoemd. Halverwege de lente is de straat bezaaid met de uitgebloeide bloemen die de straat wit kleuren.

 

 

De poortwachter is een Aesculus Hippocastanum oftewel de wilde of paardenkastanjeboom. Hij staat er altijd, vroeg in de ochtend, als het donker is, als het regent, op moeilijke dagen of op momenten dat het geluk je toelacht.
De naam paardenkastanje is afkomstig van het verhaal dat Turken dampigheid bij paarden genazen door paarden kastanjes te laten eten.

 

 

Kastanjebomen leveren in de herfst kastanjes. Die van de paardenkastanje zijn overigens bitter en niet eetbaar. Onze poortwachter is echter onvruchtbaar. Dus geen kastanjes in het najaar.
In 2019 was er bij de eigenaren van de boom, de bewoners van Ruiterstraat 14, enige bezorgdheid over de gezondheid van de kastanjeboom. Door een gespecialiseerd bedrijf werd een onderzoek ingesteld: de boom heeft een stamomtrek van 335 centimeter, gemeten op 130 centimeter boven het maaiveld. De boom is circa 22 meter hoog. Kroonoppervlakte bedraagt 18 x 12 meter. De kastanje heeft last van de paardenkastanje-mineermot waardoor de boom al in de zomer bladverlies heeft en een bruinverkleuring van de bladeren te zien geeft. Dit is geen bedreiging voor de boom. De conditie van de stam en de grote takken is goed. De boom kan nog vele jaren mee. In de zomer van 2020 zijn er in de boom vangbekers opgehangen om zoveel mogelijk motten weg te vangen.

 

 

Aanvankelijk waren er twee poortwachters in de straat, één in de tuin van nummer 14 en één in de tuin van nummer 16.
Op 11 juli 1983 is de kastanje van nummer 16 gesneuveld. Tijdens een kortdurende heftige storm brak een grote tak van de boom en viel op het huis van Frans en Trees Peeters (nummer 18). De schade bleef beperkt. Omdat het een hoofdtak betrof was de boom instabiel geworden en een gevaar bij een volgende storm. De boom werd gekapt.

 

 

Aanvankelijk (omstreeks 1930)  stonden er in de voortuinen van Ruiterstraat 14-16 vier acacia’s.

 

 

Omdat deze bomen veel rommel gaven werden ze gerooid omstreeks 1935 en eind jaren dertig vervangen door vier paardenkastanjebomen.

 

 

Ongeveer 5 jaar later zag dat er zo uit, zie hieronder.

 

 

Men koos voor steriele kastanje bomen omdat de toenmalige bewoners (familie De Jong en familie De Roock) geen prijs stelden op kastanjes (lastig als ze op je hoofd vallen).

 

 

Twee van de vier kastanjebomen werden rond 19.. gekapt waardoor twee poortwachters overbleven.

 

 

Tot 1983 werd het aanzicht van de straat bepaald door twee beeldbepalende kastanjebomen.

 

 

Na de storm van 1983 heeft de kastanje van Ruiterstraat 14 op zijn eentje de poortwachterfunctie op zich genomen.

 

 

 

Het groen

Het groen in de Ruiterstraat zelf is door de eeuwen heen zeer beperkt geweest. Het was altijd een straat die typerend is voor een verstedelijkte omgeving, veel baksteen, bestraat van gevel tot gevel, geen plaats voor plant of boom. Waarschijnlijk waren de tuinen aan de voorkant van Ruiterstraat 14 en 16 de enige groenvoorziening. Een uitzonderlijke situatie was er tijdens de Vestingstedendagen in 2005. De straat was gedurende twee dagen omgetoverd tot groene oase met op allerlei plaatsen bomen, struiken en natuurlijke materialen.

 

 

Pas eind jaren tachtig kwam er heel voorzichtig wat groen in de straat in de vorm van planten op de stoepen. Soms werd daarvoor een tegel uit de stoep gelicht maar meestal stond het groen in een pot op de stoep. Ook de veranderde parkeersituatie (er mocht nog alleen aan de noordzijde worden geparkeerd) maakte ruimte voor een beter en groener leefklimaat in de straat.

 

 

Geleidelijk werd de straat vergroend en er zijn rond 2010 vrijwel geen stoepen meer zonder een groenvoorziening voor het huis. Hieronder volgen de verschillende panden zoals die gefotografeerd zijn door Rob Schröder. Behalve groen verschenen er voor sommige huizen ook bankjes (nummer 1, 2-4, 11). Bovendien kregen steeds meer huizen een buitenlamp op hun gevel (alle panden behalve nummer 7, 14, 21, 27, 31 en 37). De straat werd daardoor vriendelijker en oogde beter aangekleed.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bronnen
Foto’s van Cees van Winden, Rob Schröder en Mischa van Neck. Tussen 2013 en 2017

 

 

Oktober 2019

< terug